Nevali Çori

Nevalı Çori adıyla tanınan yerleşme Fırat Nehri’nin sağ kıyısında ve onun bir kolu olan Kantara Deresi’nin yanında yer alır. Hilvan ilçesine bağlı olan Kantara Köyü’nün sınırları içindeki bir yerleşme yeri, kireç bir tepenin altında uzunluğu 100 metre, genişliği 50 metre olan kurumuş iki dere tarafından sınırlanan bir terasın üzerinde bulunur. Şanlıurfa Müzesi ile Almanya/Heidelberg Üniversitesi arasında ortaklaşa olarak 1983 yılında başlatılan Nevalı Çori kazısı, 1989 yılında kazı alanı genişletilerek devam etmiş ve 1991 yılında baraj sularının yükselmesi nedeniyle sona erdirilmiştir.

MÖ 8.000 – MÖ 7.000 yıllarında ve
MÖ 3.000 – MÖ 2.800 yıllarında sürekli
olarak iskân edilen bu alanda
küçük buluntu olarak çakmaktaşından
yapılmış ok uçları ve kazıcı
aletler bulunmuştur. Bunun yanında,
kadın ve erkek figürinleri, kireçtaşından
hayvan figürinleri ve çok
sayıda insan başına rastlanmıştır.
Nevalı Çori yerleşmesi, insanların,
yerleşik hayata geçmeye başladığı,
yoğun avcılığın yanı sıra bitki ve
hayvanları evcilleştirmeye çalıştığı
bir dönemi yansıtır. Depo olarak
kullanılabilecek çok sayıdaki taş yapının, bilinen en eski taban
mozaiğinin, taş yontularla donanmış kült yapısının ve birçok sanat
eserinin bulunmuş olması, bu yerleşmenin bu geçiş dönemine
ait merkezi bir yer olduğunu göstermektedir. 2015 yılında
Haleplibahçede yeni müze binasının yapılmasıyla Nevali Çori
Tapınağı buraya taşınmıştır. Halen Şanlıurfa Müzesinde ziyaretçilerini
beklemektedir.