Senemığar (Senem Mağara - Sanem Mağara)

Soğmatar’ın 29 km. kuzeyinde yer alan Büyük Senem, Mığar Köyü’ndeki mevcut mimari kalıntılar ve kayadan oyma yapılar, burasının Hristiyanlığın ilk yüzyıllarında önemli bir merkez olduğunu göstermektedir. Köy içerisindeki tepe üzerinde yer alan, kesme taşlardan yapılmış üç katlı anıtsal yapının bir manastır ya da saray kalıntısı olduğu tahmin edilmektedir. Bu yapının doğu cephesinin kuzey kesimindeki yuvarlak kemerli kapının kemer silmeleri MS 435’e tarihlenen Urfadaki Aziz Stefanos Kilisesi’nin Karanlık Sokak’a açılan avlu kapısı ile büyük benzerlik göstermektedir. Ayrıca Senem Mağaradaki bu kapının içersinde bulunan ikinci kapının lentosu ortasındaki akantus yapraklı dairesel rozet, yine Aziz Stefanos Kilisesi’nin Yıldız Meydanı’na açılan avlu kapısı lentosundaki rozet ile üslûp benzerliğine sahiptir. Bütün bunlara dayanarak Senem Mağara yapılarını 5. yüzyıl başlarına tarihlemek mümkündür. Bu anıtsal yapının kuzeyinde, kayalara oyulmuş kiliseler yer almaktadır. Bu kiliselerden birinin kayadan oyulmuş saçağına (sundurma) 5. yüzyıl Bizans Sanatı özelliklerini yansıtan haç motifleri, antrolac’lar (düğümler), hayat ağacı motifleri, baklava dilimleri, bir vazodan çıkan üzüm salkımlı asma dalları ve simetrik kuş motifleri işlenmiştir. Süslemeli bu saçağın doğusuna bitişik büyük bir kaya mezarı yer almakta, ayrıca üç katlı anıtsal yapı ile kaya kilise arasındaki kayalık zeminde, tahrip edilmiş kaya mezarları dikkati çekmektedir. MÖ 400 - MS 200 yılları arasında Paganistlerin merkezi olmasına karşın, Senem Mağara’nın bölgedeki Hristiyan Süryanîlerin önemli merkezlerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Zira Soğmatar’da tanrısal gücü olduğuna inanılan gök cisimlerinin heykellerine yer verilmişken, Senem Mağara’da Hristiyanlığın sembolü haç motiflerine yer verilmiştir.